Çocuklarda yatak ıslatma (Enürezis) tanım olarak 5 yaş üstündeki bir çocuğun ayda bir-iki kezden fazla uyku sırasında istem dışı idrar kaçırmasıdır. Bazı çocuklar gündüz uyanıkken de idrar kaçırırlar.
Çocuklarda Gece Yatak Islatma Ne Zaman Bir Sorun Olarak Kabul Edilmelidir?
Çocuklar gelişimleri sırasında; genellikle önce barsaklarını kontrol etmeyi, sonra gündüz idrar kontrolünü ve en son olarak da gece idrar kontrolünü başarırlar.
Tuvalet eğitimin başlaması da tamamlanması da çocuktan çocuğa değişir. Süreç içinde ara ara gece yatak ıslatma
kazaları yaşanabilir.Beklentimiz çocuğun 5 yaş itibarı ile gece ve gündüz tamamen kuru kalmayı başarmasıdır. Ancak 5 yaşındaki çocuklara baktığımızda %20 sinin hala gece yatak ıslatmaya devam ettiğini görüyoruz.
Eğer 5 yaşında büyük bir çocuk hafta en az 2 gece yatağını ıslatmaya devam ediyorsa bunu tıbbi bir sorun olarak kabul ederiz. Adına da ENÜREZİS deriz. Ebeveynler tarafından yapılan önemli bir hata sorunun zamanla geçeceğini beklemek veya sebebinin genetik veya psikolojik olduğunu düşünerek bu konuda yardım istememektir. Oysa gece yatak ıslatmanın davranışşal, yapısal yada fonksiyonel pek çok nedeni vardır.
Ayrıca gece yatak ıslatan çocuklarda diabet, böbrek hastalığı veya idrar yolu enfeksiyonu gibi ayrıca tetkik ve tedavisi gereken bir tıbbi durum olup olmadığı da öncelikle değerelendirimelidir.
5 yaşından büyük çocuğunuz gece yatağını ıslatıyorsa sorunu tüm boyutları ile değerlendirmek ve çözüme ulaşmak için mutlaka çocuk nefrolojisi veya çocuk ürolojisi uzmanına başvurulmalıdır.
Çocuklarda Gece Yatak Islatma (Enürezis) Nedeni Nedir?
Öncelikle gece veya gündüz idrar kaçıran her çocuğun; diabet, idrar yolu enfeksiyonu veya böbrek hastalıkları gibi tedavi gerektiren bir sağlık sorunu olup olmadığı; muayene ve birkaç tetkikle değerlendirmelidir.
Bunların olmadığından emin olduktan sonra çocuğa ENÜREZİS tanısı koyabiliriz. Gece yatak ıslatmanın davranışsal, yapısal ve fonksiyonel nedenleri vardır:
- Birinci sorun uyuyan çocuğun mesane doluluğu ile uyanamamasıdır. Gece dolan mesanenin gönderdiği sinyal beyinde algılanmaz ve çocuk uyanamaz.
- Bir başka neden gece çocuğun idrar çıkarımının gündüz olduğu gibi devam etmesidir. Normalde gece uykumuzun bölünmemesi için vücudumuzdaki hormonal mekanizmalar çalışarak gece idrar çıkışını bir musluğu kısar gibi azaltır. Bu mekanizma doğru çalışmıyorsa çocuk; gece bol idrar çıkarmaya devam eder ve idrar kaçırır. Uyku öncesi çok sıvı alınması da gece idrar miktarını iyice artırır ve duruma katkıda bulunur.
- Bir başka sorun mesanenin yapısı, kapasitesi ve fonksiyonu ile ilgili sorunlardır.
- Özellikle bir çocuk gece yatak ıslatmanın yanı sıra, gündüz de idrar kaçırıyorsa, sık sık tuvalete gidiyorsa veya çişini çok tutuyor ve kaçırmamak için kıvranıyor veya çömeliyorsa; mutlaka mesanesinin yapısının ve fonksiyonun değerlendirilmesi gerekir.
Gece Yatak Islatma Ailesel midir?
Bazı hastalıklarda olduğu gibi birebir genetik geçiş olmamakla birlikte, enürezisli çocukların anne-babaları incelendiğinde %60-80 oranında onların da çocukken gece yatak ıslatma idrar öyküsü olduğu görülür. Ancak bu durum, bazen çocuktaki gece yatak ıslatma durumunu soyaçekim ve normal bir durum gibi görüp doktora başvurmaya engel olur. Bu da çocuğun yıllarca bu sorunla baş başa ve tedavisiz kalmasına yol açar.
Hastaya göre seçilebilecek tedavi yöntemleri:
- Davranış tedavisi / Üroterapi
- Alarm tedavisi
- İlaç tedavisi
- İşeme disfonksiyonuna yönelik tedaviler (Biofeedback, Core Rehabilitasyonu, TENS tedavisi)
Gece idrar kaçıran çocuğun tedavisinde deneyimli bir sağlık ekibinin çocuk ve aileye zaman ayırarak, gerekli eğitimi vererek çocuğun günlük yaşamında konu ile ilgili davranışları düzenlemesi çok önemlidir.
Bunun yanı sıra hastanın durumuna en uygun tedavi yönteminin seçilmesi, tedaviye eklenme zamanı, devam etme süresi veya tedavi değişikliği de tedavi sürecinde gerçekleştirilmelidir.
Sonuç olarak, idrar kaçırmanın gizlenecek bir sorun değildir. Mutlaka bu konuda deneyimli hekime başvurulması, tedavide çocuk, aile ve hekimin bilinçli ve uyumlu bir şekilde çalışması ve uygun tedavi ve izlemin yapılması gerekir.
