Büyüme çocuğun boy; kilo, baş çevresi gibi ölçümlerinin yaşına uygun şekilde artmasıdır.
Çocuklarda Büyüme Nasıl Değerlendirlir?
Herhangi bir muayenede çocuğun bu ölçümlerini aldığımızda yaşına göre değerlendiririz. Burada kullandığımız ortalama %3, %25 veya %90 gibi terimler anne babalar tarafından her zaman tam anlaşılamıyor. Aslında yüzde değil yüzdelik dilimden bahsediyoruz. Bunlar istatistiksel bir terimlerdir. Belli bir yaştaki çocukların ortalama kilosu 50. yüzdelik dilimi oluşturur. Ama her çocuğun tam ortalama olması beklenmez. Bir çocuğun ölçüsü ortalamanın 2 standart deviasyonu kadar altında veya üstünde olması hala normal sınırlar içinde kabul edilir. Ancak burada çok önemli olan bir konu çocuğun o andaki ölçümünün yanı sıra doğum kilosu ve doğumdan sonra kilo ve boyunun nasıl bir artış izlediğidir. Nasıl erişkinler iri yapılı, ince yapılı oluyorsa çocuklarda benzer şekilde birbirinden farklıdır. Çocuğun ince yapılı da olsa kendi çizgisinde kilo, boy ve baş çevresi artışı gösteriyorsa endişelenmeye gerek yoktur. Öte yandan kilosu ve boyu ortalamanın üstünde iri yapılı bir çocuğumuz, son dönemde hiç kilo almıyor veya uzamıyorsa bu da bizim için bir soruna işaret edebilir.
Özellikle 0-2 yaşta daha sık, sonrasında da uzayan aralıklarla doktor ziyaretlerinde boy, kilo baş çevresi ölçümleri ile büyümeyi o çocuğa özel olarak değerlendirmek gerekir.
Çocuklarda Gelişme Nedir ve Nasıl Değerlendirilir?
Aileler “Çocuğum gelişmiyor” dediklerinde genellikle yeterli boy ve kilo almadıklarını ifade ederler. Oysa biz hekimler kilo ve boy artımını “büyüme“olarak adlandırırız. “Gelişme“ dediğimizde ise çocuğun yaşına uygun olarak ince motor, kaba motor, konuşma ve sosyal beceriler alanlarında yaşına uygun ilerleme göstermesini ifade ederiz. Biz çocuk hekimleri her muayene sırasında, çocuğun yaşına uygun gelişim basamaklarını gösterip göstermediğini değerlendiririz. Bir aylık bir bebeğin başını tutması, 3 aylık bebeğin annesini tanıması, 7-8 aylık bebeğin oturabilmesi, adını seslenince bakması, 1 yaşındaki çocuğun tek tek kelimeler söylemesi; 5 yaşındaki çocuğun kreşe-okula uyumu gibi pek çok parametre öykü alırken ve fizik inceleme yaparken büyük ölçüde çocuğun gelişimi hakkında fikir verir. Bu sırada bir anormallik saptamamız durumunda; gelişimi değerlendiren standardize testleri yapabilir, ilgili branş hekimlerine yönlendirebiliriz.
Bazen çocuklar yaşlarına göre gereken gelişim düzeyine hiç ulaşamazlar. Bazen de geldiği gelişim basamağından tekrar gerilemeye başlarlar. Her iki durum da biz hekimler için çok ciddiye alınması durumlardır. Bu çocukların kronik sistemsel hastalıklar, nörolojik ve metabolik hastalıklar açısından değerlendirilmesi, psikolojik durumu ve sosyal çevresi ile birlikte bir bütün olarak değerlendirilmesi gerekir.
Gelişimi aksatan durumların erken saptanması ve tedavi edilmesi; çocuğun normal gelişim sürecini tekrar yakalaması açısından son derece önemlidir.
