Bebek ve Çocuklarda İdrar Yolu Enfeksiyonu

Merhaba anneyle Bebek Güvenliği programında beraberiz. Yine bugünkü konumuz Güven Hastanesi Çocuk Nefrulu Doçent Dr. Pınar Işık Aras Hoşgeniz Hocam hoş bulduk konumuzda idrar yolları enfeksiyonu Hocam. Önce tanımını yapalım isterseniz. Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu Idrarda. Nökosit olması veya idrar kültüründe aslında üreme olmasıyla tanımlanıyor. Ama biz klinikte hastalarımızda ne tür şikayetlerle bunu görüyoruz derseniz. Yaşlara göre de bu şikayetler değişebiliyor. Bir yeni doğan bebekte sadece sarılık işte ememe halinde düşkünlük, halsizlik olması gibi olurken, büyük çocuklarda idrarda yanma, karın ağrısı, yan ağrısı, idrarda kan görülmesi gibi nedenlerle de hastalarımız gelebiliyorlar. Küçük çocuklarda nasıl görülüyor hocam saydınız ama küçük çocuklarda özellikle iki yaş altındaki çocuklarda. Tamamen semptomsuz olabilir. Büyük çocuklarda da bu görülebilir ama küçük çocuklarda bu olduğunda idrar yolu enfeksiyonu, özellikle. Vücuttaki. Katabolizmayı yani enerji yakımını arttırdığı için özellikle kilo almada azalma ile geliyor bize çocuklarımız. Eğer biz özellikle iki yaş altında hele altı ay altında kilo alımını yeterli görmüyorsak bir çocuğumuzun mutlaka idrar tahli ve kültürünü yapıyoruz. Ağrı olmadan da. Olabiliyor. Küçük çocuklar çok lokalize edemiyorlar. Çok şikayetlerini belli edemiyorlar. Belki kusma ile gelebilirler fazladan kusma. Bu da bebeklerdeki reflü ile anne sütünü işte kenardan sızdırarak kusmalarıyla da çok karıştırılıyor. Ama biz kusmayı ve özellikle kilo takibini çok iyi yapıp böyle bir durum olduğu mutlaka idrar yolu enfeksiyondan şüpheleniyoruz. Tabii ki çocuğun ateşi varsa başka bulguları varsa idra bakılması akla geliyor. Ama bu bazen ba sadececa söyleeyim ben de gözden kaçabilir. Çok. Buna çok dikkat ediyoruz. Bizler.Hocam. Neden bu konuya önem vermeliyiz. Idrar yolu enfeksiyonu aslında çok sık da görülen bir enfeksiyon. Biliyorsunuz kız bebeklerde daha da sık görüyoruz. Bezli bebeklerde. Mutlaka daha sık görülüyor. Ama hep biz idrar yolunu unutmamak lazım ki böbrekler, idrar yollarımız, idrar torbası ve idrarın dışarıya açıldığı son nokta olan üretra dediğimiz son idrar kısmı diyeyim ben siz idrar yolu diyeyim. Bütün bu sistemin herhangi bir noktasından kaynaklanabilir. Ama biz hep böbrek idrar yollarının üst kısmı bu kısımla ilgili bir sorun var mı? Bunun peşinde oluruz. Hekimler olarak, çocuk nefrologları olarak. Çünkü böbrek dokusu eğer idrar yolu enfeksiyonunda zarar görürse. Biz buna sıkar diyoruz. Tıp dilinde hastalarımızın ya da annelerinimizi anlayacağı şekilde buna böbrekte iz kalması diyebiliriz. Bu böbrekten kaybedilmiş dokular oluyor ve geri gel istenmeyen bir eğer bu iş çok tekrarlayıcı olur ve altta ciddi bir sebep olup bu. Takip edilip tedavi edilmezse de böbrek yetmezliğine kadar gidebiliyor. On on beş sene içerisinde ne yazık ki bizim ülkemizde çocuklardaki kronik böbrek yetmezliği. Yaniliz hastalığınınlize girmeyi gerektiren böbrek hastalığının en önemli sebebi idrar yolu. Problemleri ve idrar tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları. Çünkü gözden kaçıyor. Yurtşına baktığımızda bu daha çok. Böbrekten kaynaklanan nedenler. Bunu şöyle açayım diğerleri önlenemez nedenler bizim ülkemizdeki önlenebilir nedenlerle çocuklar böbrek yetmezliğine giriyor. Biz hep bunun peşindeyiz. Bunu biz küçükken saplayıp önüne geçersek ileride böyle ciddi bir durumu önleyebiliyoruz. Belki bu yüz çocuktan birinde ikisinde söz konusu olacak ama o bir ikiyi de biz kaçırmak istemiyoruz. Çünkü sonuç ciddi. Bu konuyu çok önemsemek gerekiyor. Hani bir çocuk sadece kız bebek olduğu için, yapısal yatkınlığı olduğu için, birkaç kez bünyesi zayıfladığı için üst üste de idrar yolu enfeksiyonu geçirebilir. Hani her idrar yolu enfeksiyonu geçiren bu şekilde ciddi bir sonuca ulaşmıyor. O konuda da ailelerimizi telaşlandırmak istemem. Bu konuya gerek vermek gerekiyor. Saynız şeyler olabilir. Nasıl bir takip yapılabilir hocam? Idrar yolu enfeksiyonu olan çocukta idrar yolu enfeksiyonu aslında az önce söylediğim gibi. Oldukça farklı bir sistemin farklı noktalarından olabiliyor. Eğer üst üriner sistem yani böbrek ile ilgili idrar yolu enfeksiyonları geçiyorsa, çocuğumuz ki bu yüksek ateş, kanda SRP dediğimiz değerin yüksek olması gibi bir tablodur. Bu tarz enfeksiyon geçiren çocuklardaki yaklaşımımız biraz daha sıkı, biraz daha fazla tetkik gerektiriyor. Sadece altriner sistem dediğimiz sistit diye bilinir. Halk arasında. Sadece hani alt idrarından ateşsiz geçiren enfeksiyonları biraz daha farklı tekrarlayıp tekrarlamaması önemli ama mutlaka idrar tahlilleri ve kültürlerini sık yapıyoruz. Böbrek ultrasonu yapıyoruz. Böbrek ultra sonunda eğer idrar yolunda genişleme, taş veya başka şeyler görürsek ona yönelik ek tetkiklerimiz oluyor. Böbrek sintigrefisi dediğimiz bir tetkikimiz var. Bu böbrek dokusunu gösteriyor. Az önce size böbrekte izler olabilir dedim, işte onu gösteriyor. Ultrason bize bu konuda net fikir vermiyor. Idrar yolunda darlıklar veya geri kaçışlar içinde yaptığımız ek tetkikler var. Hastalarımızın son dalı film diye billdiği işe sistografileri veya idrar yolundaki darlıkları gösteren diğer filmler. Bunlar tabi her hastada değil, hastanın durumuna göre ve gerektiği noktada yapılıyor. Eğer çok tekrarlayıcı ve dirençli değilse sadece bir ultrasonla kalabiliyoruz ama bulgular ciddileşiyor veya bize ek sorunlar varsa sonuna kadar devam ettiriyoruz. Hocam okul ya da kreşle beraber başlayan dönemde kreşte okulda. Çişlerini tutuyor çocuklar. Bir de okuya değinebilir miyiz? Bunun zararları bu çok önemli bir idrar yolu enfeksiyonu nedeni. Hatta gece yatak ıslatma dedeiz. Çocuklar özellikle tuvalet alışkanlığı kazandıktan sonra hele ki kreşe ve okula gidiyorsa çok meşgul oluyorlar. Okulda oyundu, televizyondu, aktiviteydi işte. Eve gidiş geliş bunlar hep çocukların. Idrar tutmasına sebep oluyor. Tutma eğiliminde oluyorlarlerimizin eğitim açısından ne düşüyor? Bir görev düşüyor. Çocuklarının tuvaletleri kullanmasına izin vermeleri. Anne tuvalete gitme diye kız çocuklarını tembihleyen anneler biliyoruz mutlaka yanlarına gereken malzemeleri koyup. Okulda tuvalete gitmelerini, iki saatte bir idrar torbasının boşaltılmasını istiyoruz. Şunu söylemek istiyorum benbarileri söylerim. Idrar yolu enfeksiyonu tuvaletlerden kapılmaz. Tuvalete gitmezler sakın idraları çok. Ama bağırsak enfeksiyonları başka enfeksiyonlar tuvaletlerden kapılabilir. Ya mutlaka tuvalette hijyene dikkat edeceğiz. Onu etmeyelim demiyorum ama tuvaletten idrar yolu enfeksiyonu olmuyoruz. Tutmaktan oluyoruz. Kabızlık da çok önemli bir konu. Idrarını tutan çocuk büyük tuvaletini de genellikle tutuyor. Bu da kabızlığa neden oluyor. Sonraki yaşlarda daha da devam edebiliyor. Onun için mutlaka tuvalet alışkanlıklarını düzenli bir şekilde büyük tuvaletin özellikle evde olduğu akşam saatlerinde düzenli tuvalete oturarak, bekleyerek orada bir kitabını alıp işte oyalanarak. Günlük büyük tuvalet alışkanlığına yerleştirmemiz gerekiyor. Önemli. Eğitimin önemli bir parçası. Verdiğiniz değerli bilgiler için çok teşekkür ediyoruz. Ben teşekkür ederim. Bir sonraki anneyle bebek güvende programda görüşmek üzere hoşçakalın.